تاریخچه زندگی و آثار، فعالیت های فرهنگی و ادبی
۱- تاریخچه زندگی
در سال ۱۳۰۷ شمسی در شهر تاریخی کومش دفه (گمیشان) ساحل دریای خزر در یک خانواده مذهبی چشم به جهان گشود. نام پدرش ملا عاشور و نام مادرش بختی بود.
در سال ۱۳۳۶ در ۲۹ سالگی به شهر گنبدکاووس مهاجرت می نماید. افتتاح کتابفروشی قابوس و انتشارات قابوس و اخذ خبرنگاری و نمایندگی روزنامه کیهان از جمله فعالیت های ایشان در آن دوره بوده است.
از جمله فعالیت های استاد قاضی گردآوری نسخه های قدیمی و دست نویس و تکمیل آثار ناقص و چاپ آثار ارزشمند شاعران، نویسندگان، ادبا و مورخین عمدتا در حوزه فرهنگ و ادب ترکمن ها، چاپ دیوان کامل مختومقلی فراغی در دهه چهل شمسی، سفرهای متعدد در راستای یافتن نسخ و کتب قدیمه مرتبط با تاریخ و ادبیات ترکمن به کشورهای افغانستان، هندوستان، ترکمنستان، ترکیه و چین و همچنین مسافرت به جای جای ترکمن صحرا و گذر از مسیرهای صعب العبور منطقه جرگلان برای دیدار با عطا ایشان از نوادگان دولت محمد آزادی و دستیابی به نسخه ی کامل تر دیوان مختومقلی فراغی.
حاج مراددوردی قاضی بارها از سوی مسئولین استان گلستان و انجمن های فرهنگی و ادبی بعنوان چهره ماندگار مورد تقدیر قرار گرفته است.
همچنین از سوی ریاست جمهوری فقید ترکمنستان (نیازوف) نیز بابت تلاش هایش در جهت ادبیات ترکمن و علی الخصوص مختومقلی فراغی با اهدای نشان بین المللی مختومقلی مورد تقدیر قرار گرفته است.
با تلاشها و پیگیری حاج مراددوردی قاضی آرامگاه مختومقلی فراغی و دولت محمد آزادی در سال ۱۳۷۰ با طراحی مرحوم مهندس آنا محمد نیازی ساخته شد. این بنا در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸ شمسی با حضور صفر مراد نیازوف رییس جمهور وقت ترکمنستان و آقای مهاجرانی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران افتتاح گردید.
لازم به ذکر است که استاد مراددوردی قاضی با همراهی حاج عبدالله آهنگری نقش اساسی و اولیه در کشف آرامگاه مختومقلی فراغی و دولت محمد آزادی و به ثبت رساندن آن در زمره آثار ملی ایران داشته است.
آرامگاه مختومقلی فراغی در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ شمسی با شماره ثبت ۲۲۲۵۱ به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حاج مراددوردی قاضی در طول بیش از شصت سال فعالیت فرهنگی و ادبی، نسخه های دیوان مختومقلی فراغی را که با مشقت فراوان از جرگلان ایران، افغانستان، ترکمنستان (دوره شوروی) جمع آوری کرده و دیوان مختومقلی فراغی را حدود ۱۴ بار به چاپ رسانید، که جمع تیراژ آن ها به بیش از بیست هزار نسخه می رسد.
استاد قاضی سالهای متوالی به عنوان رییس هیئت امنای خالدنبی، تلاش شبانه روزی در جهت مرمت و بازسازی مقبره و احداث زائر سرا و سایر امکانات رفاهی آنجا داشته است.
حاج مراددوردی قاضی سال ها به عنوان هیئت امنای آرامگاه مختومقلی نقش اساسی و اولیه در برگزاری مراسم باشکوه سالیانه مختومقلی فراغی و پدرش دولت محمد آزادی داشته است.
استاد قاضی در مورخه ۱۷ آذر ۱۳۹۶ در شهرستان گنبدکاووس فوت نموده و طی تشییع جنازه باشکوهی در قبرستان گوکی صوفی به خاک سپرده می شود. روحش شاد و یادش گرامی
۲- آثار و فعالیت های فرهنگی و ادبی
۱- چاپ و انتشار دیوان کامل مختومقلی فراغی (۱۳ بار تجدید چاپ شده است)
۲- چاپ و انتشار دیوان محمد ولی کمینه (۴ بار تجدید چاپ شده است)
۳- چاپ و انتشار دیوان قربان دردی ذلیلی (۴ بار تجدید چاپ شده است)
۴- چاپ و انتشار دیوان صحت ایشان (۳ بار تجدید چاپ شده است)
۵- چاپ و انتشار دیوان ملانفس (۳ بار تجدید چاپ شده است)
۶- چاپ و انتشار دیوان محتاجی (ماتاجی) (۳ بار تجدید چاپ شده است)
۷- چاپ و انتشار دیوان مسکین قلیچ ( دو بار تجدید چاپ شده است)
۸- چاپ و انتشار اشعار مرد شاعر و محمد شاعر ( یک بار تجدید چاپ شده است)
۹- چاپ و انتشار سیدی خوجه (یک بار تجدید چاپ شده است)
۱۰- امام حسین (رضی اله عنه) حقده روایت (یک بار تجدید چاپ شده است)
۱۱- چاپ و انتشار داستان زهره و طاهر (دو بار تجدید چاپ شده است)
۱۲- چاپ و انتشار داستان صایاد – همراه (یک بار تجدید چاپ شده است)
۱۳- چاپ و انتشار شاصنم غریب (دو بار تجدید چاپ شده است)
۱۴- چاپ و انتشار گل و بلبل (یک بار تجدید چاپ شده است)
۱۵- چاپ و انتشار داستان یوسف و زلیخا (یک بار تجدید چاپ شده است)
۱۶- چاپ و انتشار داستان گوراوغلی
۱۷- چاپ و انتشار ارته کیلر (داستان های ترکمنی)
۱۸- چاپ و انتشار داستان عرض قنبر
۱۹- چاپ و انتشار نجف اوغلان دستانی
۲۰- چاپ و انتشار کتاب سوزلیک (فرهنگ لغات ترکمنی به ترکمنی) تحقیق و تالیف مراددوردی قاضی
۲۱- چاپ و انتشار دیوان اشعار محمد بایرام خان بهارلی
۲۲- چاپ و انتشار کتاب دو جلدی ادبی میراث مراددوردی قاضی (توضیح و تفسیر اشعار مختومقلی فراغی)
۲۳- چاپ و انتشار خودآموز ترکمنی (مراددوردی قاضی) (یک بار تجدید چاپ شده است)
۲۴- چاپ و انتشار مجموعه اشعار قره جه اوغلان
۲۵- چاپ و انتشار مجموعه اشعار آق جرن لر
۲۶- چاپ و انتشار مجموعه اشعار عراز عاشقی
۲۷- چاپ و انتشار فراغینگ قاشیندا (کریم قربان نفس)
۲۸- چاپ و انتشار دیوان غایب نظر غایبی
۲۹- چاپ و انتشار کتاب ترکی دل آرام
۳۰- چاپ و انتشار کتاب دو جلدی ترکمن فولکلوری تحقیق و تألیف استاد قاضی
۳۱- چاپ و انتشار کتاب جنگ نامه زین العرب
۳۲- چاپ و انتشار کتاب فضیلت الفاتحه
۳۳- چاپ و انتشار کتاب تاریخچه و فضیلت نامه خالد نبی مراددوردی قاضی
۳۴- نماز اوقالمانینگ طریقه سی (آموزش نماز) مولف مراددوردی قاضی، قربان محمد آخوند قاضی
۳۵- طهارت و نماز دستورلاری مولف مراددوردی قاضی
۳۶- چاپ و انتشار کتاب عاشق چانگلی دسسانی
۳۷- چاپ و انتشارفرهنگ قاضی (فارسی – ترکمنی) مراددوردی قاضی
۳۸- چاپ و انتشار کتاب موعظه المسلمین
۳۹- چاپ و انتشار کتاب ارشاد الترکمان
۴۰- چاپ و انتشار داستان یوسف و احمد (یک بار تجدید چاپ شده است)
۴۱- چاپ و انتشار داستان صاید – همراه
۴۲- شرح حال فارسی مختومقلی فراغی و محمد ولی کمینه
۴۳- چاپ و انتشار کتاب خودآموز زبان روسی
۴۴-چاپ و انتشار کتاب آتالار نقلی تحقیق و تألیف حاج مراددوردی قاضی
۴۵-چاپ و انتشار کتاب آتالار سوزی تحقیق و تألیف حاج مراددوردی قاضی
۴۶- مجموعه اشعار یورک پایاسی (کریم قربان نفس)
۴۷- مجموعه اشعار آتا – اوغول (کریم قربان نفس)
۴۸- چاپ و انتشار کتاب رمضان و روزه حقینده
۴۹- چاپ و انتشار دیوان اشعار خجایی
۵۰- تألیف کتاب حضرت النبی نینگ سیرتی
۵۱- چاپ و انتشار گل صنوبر (شیدایی)
۵۲- چاپ و انتشار کتاب بهشت نامه (اشعار دولت محمد آزادی)
و بالغ بر ۱۰ عنوان دیگر که با توجه به زحمات و تلاش های بیش از ۶۰ ساله بی وقفه استاد حاج مراددوردی قاضی در راستای خدمت به رشد و گسترش فرهنگ و ادب ایران عزیز و بویژه عارف برجسته حضرت مختومقلی فراغی شاعر ملی ترکمن برای تقدیر از شخصیت تلاشگر ایشان شایسته است تا المان و یا سنگ یادبودی در جوار آرامگاه مختومقلی فراغی برپا گردد.
ضمنا از جناب آقای دکتر محمود شالوئی ریاست انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور با عنایت به آثار و فعالیت های حاج مراددوردی قاضی درخواست ثبت نام این شخصیت خدوم در فهرست مفاخر فرهنگی کشور را داریم.
ناز محمد یگن محمدی
ایران – گنبدکاووس
اردیبهشت ۱۴۰۳